Halpert Borys (1805–1861), tłumacz, dyrektor teatrów warszawskich. Ur. w Petersburgu. Rodzicami jego byli: Salomon, bankier warszawski, oraz Amelia z Günzburgów. Salomon (1772–1832) pochodził z Teodozji na Krymie i w r. 1818 przybył z Petersburga do Warszawy. Był dzierżawcą monopolu tytoniowego w Król. Pol. H. odbywał studia wyższe na Uniw. Warsz. W Warszawie zbliżył się do grupy młodych literatów skupiających się wokół teatru Rozmaitości w pierwszych latach jego istnienia. Z tych czasów datowała się jego przyjaźń m. in. z Dominikiem Magnuszewskim i Kazimierzem Władysławem Wójcickim. 9 I 1831 r. H. ożenił się z Józefiną Chojnacką (1814–1835), aktorką teatru Rozmaitości; z małżeństwa tego miał dwóch synów. Po śmierci pierwszej żony powtórnie ożenił się 24 XI 1836 r. z Eleonorą Leontyną Żuczkowską, pierwszą aktorką scen warszawskich.
Od r. 1832 był H. urzędnikiem państwowym, zrazu jako tłumacz w biurze Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych i Policji. 7 II 1834 r. został członkiem Dyrekcji Teatrów Warszawskich z tytułem intendenta: w r. 1836 przeszedł do innej pracy w administracji państwowej. Od r. 1845 pełnił ponownie funkcję jednego z dyrektorów teatrów warszawskich, ale nominację otrzymał dopiero 31 V 1849 r. Z Dyrekcji Teatrów odszedł na własne żądanie 25 VI 1851 r.
W czasie pracy w teatrze H. odznaczał się sumiennością. Posiadał głęboką kulturę literacką i wiedzę muzyczną i szczególnie starał się ratować pozycję opery polskiej; był człowiekiem zajmującym właściwe stanowisko. Sam śpiewał nawet czasami w chórach lub grywał na skrzypcach w orkiestrze. Przetłumaczył kilkanaście utworów dramatycznych na j. polski, m. in. „Mirandolinę” C. Goldoniego, „Ubogiego poetę” A. Kotzebuego, „Dwóch więźniów z galer” K. Meisla, „Testament ubogiej kobiety” V. B. Ducange’a, „Nieutuloną w żalu” E. Scribe’a. Zmarł w Warszawie 7 II 1861 r. Pochowany został na cmentarzu ewangelicko-augsburskim.
Miniatura pędzla Stanisława Marszałkiewicza w zbiorach Jana Antoniego Miączyńskiego w Warszawie; – Estreicher K., Repertuar sceny polskiej od r. 1750 do 1871, Kr. 1871 s. 68; Świetlicka H., Leontyna Halpertowa, W. 1968 (fot. miniatury S. Marszałkiewicza); – „Kur. Warsz.” 1861 nr 36, 38; – Materiały dostarczone przez H. Świetlicką; – Bibliografia dotycząca Salomona H-a: Kronenberg L., Warszawa, W. 1922 s. 298–301; Nussbaum H., Szkice historyczne z życia Żydów, W. 1881; Reychman K, Szkice genealogiczne, W. 1936; – „Kur. Warsz.” 1881; – Informacje M. Złotorzyckiej.
Red.